سنگ کلیه چیست و چرا در معرض خطر قرار دارید؟

یکی از مهمترین وظایف کلیه‌ها، پاکسازی مواد زائد درون خون و تولید ادرار است. گاهی اوقات نمک‌ها و سایر مواد معدنیِ درون ادرار با یکدیگر یکی شده و منجر به ایجاد یکی از بیماری‌های مربوط به دستگاه ادراری-تناسلی به نام سنگ کلیه می‌شوند.

اندازه‌ی سنگ‌های کلیه می‌تواند به کوچکی کریستال شکر یا بزرگی توپ پینگ پونگ باشد، اما به ندرت مورد توجه قرار می‌گیرند مگر اینکه باعث انسداد مجاری ادراری شوند که با درد شدیدی همراه خواهد بود.

علائم سنگ کلیه

هنگامی که سنگ‌های کلیه در مجاری ادراری حرکت کنند ممکن است سبب بروز علائم زیر شوند:

• درد شدید در کمر، شکم یا کشاله ران
• درد مداوم و یا ادرار درناک
• وجود خون در ادرار (هماچوری)
• حالت تهوع و استفراغ

باید توجه داشته باشید که سنگ‌های کوچک کلیه (کوچک‌تر از ۵ میلی‌متر) می‌توانند بدون بروز علائم دفع شوند.

اگر ناگهان دچار کمردرد و یا درد ناحیه شکم شدید، بهترین اقدام مراجعه به پزشک است. بروز دردهای ناحیه شکم می‌تواند علل متفاوتی داشته باشد که شایع‌ترین آن‌ها درد آپاندیس و آبستنی خارج رحمی (در بانوان) است.

دردناک بودن و سوزش ادرار همچنین می‌تواند نشانگر وجود عفونت ادراری باشد و قطعا به معنی وجود سنگ کلیه نیست.

تشخیص سنگ کلیه

سنگ کلیه به ندرت قبل از شروع درد، تشخیص داده می‌شود. این درد به قدری شدید است که می‌تواند بیمار را راهی بیمارستان کند تا تست‌های مختلفی بر روی او انجام شود.

این تست‌ها شامل CT Scan، اشعه اکس، سونوگرافی و آنالیز ادرار است. آزمایش خون نیز می‌تواند برای تشخیص مقادیر بالای مواد معدنی در خون که از علل تشکیل سنگ‌های کلیوی هستند، کمک کننده باشد.

علت ایجاد سنگ کلیه چیست؟

سنگ‌های کلیوی می‌توانند به علت تغییر میزان آب دریافتی روزانه و یا تغییر در املاح دریافتی تشکیل شوند. علل متفاوت می‌تواند منجر به تشکیل سنگ‌های کلیوی متفاوت (از نظر جنس) شود.

به طور کلی علل ایجاد سنگ کلیه بسیار متفاوت است و می‌تواند از تغییر رژیم غذایی تا بیماری‌های حاد و مزمن کلیه متغیر باشد.

عواملی که می‌توانید کنترل کنید

مهمترین علت ایجاد سنگ کلیه، کم نوشیدن آب است. نقش رژیم غذایی نیز بسیار مهم است. خوردن مقادیر زیاد پروتئین، نمک و غذاهایی با اکسالات بالا نظیر شکلات‌ها و سبزیجات سبز از عوامل تشدید ریسک ابتلا به سنگ کلیه می‌باشند.

سایر عوامل شامل اضافه وزن و مصرف داروهای بخصوصی می‌باشد.

عواملی که نمی‌توانید کنترل کنید

ریسک ابتلا به سنگ کلیه در مردان سفیدپوست بیشتر از سایرین است که معمولا از ۴۰ سالگی (مردان) و ۵۰ سالگی ( زنان) به بعد بروز پیدا می‌کند. در صورتی که در سایر افراد خانواده افرادی با کلیه‌های سنگ ساز وجود داشته باشند، شانس ابتلا در شما بازهم افزایش می‌یابد.

برخی بیماری‌ها و شرایط پزشکی نظیر افزایش فشار خون و عفونت‌ مجاری ادراری نیز باعث تشدید شانس ابتلا به بیماری می‌شوند که درمان آن‌ها می‌تواند در پیشگیری مؤثر باشد.

مراقبت‌های خانگی و توصیه‌های پزشکی برای سنگ کلیه

اگر سنگ کلیه به قدر کافی کوچک باشد، پزشک به شما توصیه می‌کند تا از داروی مسکن استفاده کنید و صبر کنید تا سنگ دفع شود. توصیه‌ی بعدی طی این زمان نوشیدن مقادیر زیاد آب و مایعات (روزانه حدود ۸ تا ۱۰ لیوان) می‌باشد تا ادرار شفاف شود.

جهت پیشگیری از وقوع سنگ کلیه توصیه‌های زیر می‌تواند کمک کننده باشد:

1. از مصرف زیاد نمک و سدیم در رژیم غذایی پرهیز کنید.
2. مراقب مواد با اکسالات بالا باشید. (نظیر شکلات، نوشابه مشکی، قهوه، چای، پرتقال و…)
3. روزانه حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید.
4. در مصرف لبنیات و مواد غذایی غنی از کلسیم زیاده روی نکنید.
5. به صورت دوره‌ای و منظم آزمایش دهید.

روند درمان سنگ کلیه چگونه خواهد بود؟

برای درمان سنگ کلیه، شیوه‌های متفاوتی وجود دارد. داروهایی که به عنوان آلفا-بلاکر شناخته می‌شوند می‌توانند با شل کردن دیواره‌ی مثانه به دفع سنگ کمک کنند.

همچنین داروهایی جهت پیشگیری از بوجود آمدن سنگ، وجود دارد که باید با تجویز پزشک مصرف شوند.

شامل روش‌های درمانی شامل درمان با امواج (سنگ شکنی)، استفاده از سوند و اوروتروسکوپی می‌باشند که بنابر تشخیص پزشک معالج مورد استفاده قرار خواهد گرفت.